Alpaki kto to taki?
Alpaki pojawiły się w Polsce stosunkowo niedawno, ale już zdążyły rozkochać w sobie zarówno dzieci jaki i dorosłych. Wizerunki słodkich włochatych stworów pojawiają się niemal wszędzie. Możemy kupić ubrania, zeszyty, kubki, śniadaniówki z nadrukowanymi obrazkami przedstawiającymi te zwierzęta. Pluszowe alpaki zaczynają swą popularnością wypierać królujące do tej pory misie. Produkty z runa alpak, mimo wysokiej ceny, są chętnie kupowane i cieszą się dużym uznaniem wśród konsumentów. Powstają nowe hodowle oraz miejsca gdzie można zobaczyć alpaki na własne oczy. Osoby starsze i młodsze bardzo lubią spotkania z alpakami. Czy to tylko chwilowa moda? Czy alpaki rzeczywiście zasługują sobie na takie uwielbienie? Postaramy się w tym artykule odpowiedzieć na te pytania i przedstawić podstawowe informacje o tych niesamowitych zwierzętach.
Skąd pochodzą alpaki?
Alpaka (Vicugna pacos) to przedstawiciel rodziny wielbłądowatych, zamieszkujący tereny Ameryki Południowej. Oprócz alpaki do wielbłądowatych południowoamerykańskich należą jeszcze 3 gatunki: lamy, guanako oraz wikunie. Lama i alpaka są gatunkami udomowionymi w przeciwieństwie do guanako i wikunii, które pozostają zwierzętami dzikimi. Najprawdopodobniej lamy pochodzą od guanako, zaś alpaki od wikunii, jednakże ta kwestia wciąż budzi spory w środowisku naukowym.
Największa populacja alpak żyje w Peru, Boliwii i Chile. Szacuje się, że jest to ponad połowa światowej populacji tych zwierząt (ok. 3,8 mln. szt.). Łatwość, z jaką alpaki przystosowują się do innych warunków klimatycznych sprawia, iż są one hodowane na całym świecie. Warto zwrócić uwagę, że naturalnie żyją na obszarach o wysokości od 3500 do nawet 5000 m nad poziomem morza. Jest to zdecydowanie wyżej, niż najwyższy szczyt Polski – Rysy 2499 m n.p.m.
Co wyróżnia alpaki?
Zwierzęta te osiągają wzrost do 90 cm w kłębie, ich masa ciała waha się w granicach 45-80 kg. Dożywają nawet 25 lat. Ich runo może mieć różną barwę. Wyróżnia się ok. 22 kolorów od białego po czarny, występują również osobniki wielobarwne.
Gotowość do rozrodu samce osiągają w wieku 2,5-3 lat samice zaś ok 1,5 roku – 2 lat. Ciąża trwa średnio 345 dni, ale może trwać nawet 360 dni. Po tym czasie samica rodzi jedno młode. „Cira” bo tak nazywa się dziecko alpaki osiąga masę urodzeniową od 4 do 11 kg.
Alpaki są pseudo przeżuwaczami – posiadają trzykomorowy żołądek. Ich głównym pożywieniem w rodzimym środowisku są mało urodzajne pastwiska, w związku z czym są przystosowane do spożywania ubogich w składniki pokarmowe pasz objętościowych o dużej zawartości włókna. W warunkach hodowlanych podstawą ich pożywienia jest trawa, dobrej jakości siano, lucerna, wysłodki buraczane, marchew. Dodatkowo podaje się specjalne mieszanki paszowe przeznaczone dla alpak, które zawierają niezbędne witaminy i minerały w odpowiednich proporcjach.
Alpaki to zwierzęta stadne. Im większe stado tym bezpiecznej się czują. Niedopuszczalne jest utrzymywanie jednej alpaki nawet jeśli ma za towarzyszy zwierzęta innych gatunków.
Alpaki bardzo przywiązują się do siebie, zaś w związku z tym, iż mają doskonałą pamięć, ich przyjaźnie są na lata. Rozdzielone nawet na dłuższy czas, podczas kolejnego spotkania będą się witać jak starzy znajomi. Alpaki bardzo przywiązują się do wszystkich mieszkańców gospodarstwa oraz swoich opiekunów. Rozpoznają też gości „Przystanku Zuzanów”, którzy przychodzą regularnie na spotkania z alpakami.
Dwie rasy alpak
Wyróżniamy dwie rasy alpak: Suri i Huacaya. Różnią się one między sobą gównie rodzajem okrywy włosowej. Huacaya jest rasą dominującą w światowej populacji alpak, ich runo jest gęste i karbowane, o rocznym przyroście 9-12 cm. Alpaki Suri charakteryzują się okrywą włosową tworzącą spiralne loki opadające po obu stronach ciała. Przyrost runa Suri w ciągu roku wynosi od 12 do 24 cm.
Dlaczego hoduje się te niezwykłe zwierzęta? Nie tylko wełna i spotkania z alpakami 😉
Udomowienie alpak nastąpiło ok. 4000-5000 lat p.n.e. w Andach. Zwierzęta te zapewniały starożytnym społecznościom, żyjącym w trudnych wysokogórskim środowisku, runo, mięso, skóry i odchody. Dzisiaj hodowane są głównie dla swojego runa, z którego wytwarza się wełnę o właściwościach przewyższających wełnę owczą. Jej włókna są dużo cieńsze od owczej, co sprawia, że jest delikatniejsza w dotyku, a wyroby z niej wykonane nie „gryzą”. Po drugie, co nie mniej ważne, nie zawiera lanoliny jak owcza wełna. Lanolina, jak również substancje używane do jej usuwania z wełny, może wywoływać uczulenia, dodatkowo ma charakterystyczny zapach.
Jak wspomnieliśmy już wcześniej, wełna alpak posiada ok. 22 odmian barwnych, w związku z tym nie ma potrzeby jej sztucznego barwienia aby osiągnąć wiele atrakcyjnych kolorów produktów i ubrań z niej wykonanych.
Nie można nie wspomnieć o kołdrach z alpaczej wełny, charakteryzujących się niesamowitymi właściwościami termoregulacyjnymi, a dzięki wcześniej wymienionym zaletom jest to produkt nadający się dla osób cierpiących na alergie.
Tak jak w starożytności, dzisiaj też wykorzystuje się odchody alpak jako cenny nawóz ekologiczny, który nie wymaga kompostowania i ma formę wygodnego w użyciu granulatu.
W niektórych krajach np. w Australii wykorzystuje się silny instynkt stadny alpak do ochrony owiec przed drapieżnikami. Samce Alpak potrafią zaciekle bronić swoich towarzyszy w sytuacji gdy stado jest atakowane przez intruza.
Działanie terapeutyczne
…to stosunkowo nowe zastosowanie dla tych zwierząt.
Alpakoterapia jest zooterapią wspomagającą i wzmacniającą efektywność terapii i rehabilitacji, w której motywatorem są odpowiednio wyszklone alpaki. Ich łagodne, przyjazne usposobienie, miłe w dotyku futro i sympatyczny wygląd są wykorzystywane w terapii wspomagającej dla dzieci i dorosłych mających problemy emocjonalne, dzieci z autyzmem, ADHD, zespołem Downa, porażeniem mózgowym, osób cierpiących na nerwice, depresję, załamania nerwowe oraz osób starszych.
Rekreacja, czyli spacery i spotkania z alpakami
Spotkania z alpakami połączone z ich karmieniem są atrakcyjną formą spędzania wolnego czasu z dziećmi. Alpaki są bardzo ciekawskimi zwierzętami, w związku z czym z zainteresowaniem podchodzą do dzieci. Podczas spotkań są bardzo delikatne i wrażliwe na ich zachowanie. Większość dzieci reaguje skupieniem, więc nawet te hałaśliwe potrafią podczas spotkania zachować spokój i w pełni skoncentrować się na interakcji ze zwierzętami. Popularne są również spacery z alpakami prowadzonymi na kantarkach i uwiązach. Ciekawski charakter alpak sprawia, iż chętnie udają się w nowe miejsca.
Należy przy tym pamiętać, że przygotowanie alpak do pracy z dziećmi wymaga czasu i odpowiedniego treningu. Nie jest tak, że każda alpaka będzie chciała i lubiła pracować z dziećmi. Selekcjonuje się do tego celu konkretne egzemplarze. Dla przykładu nasze alpaki oswajaliśmy i trenowaliśmy przez kilka miesięcy. Dzięki temu dziś mamy pewność, że nasze zwierzęta będą spokojne, cierpliwe oraz nie wykażą agresywnych zachowań (np. plucie, charakterystyczne dla wielbłądowatych) w stosunku do naszych gości, nawet tych najmłodszych.
Ciekawostki o alpakach i nasze własne spostrzeżenia dotyczące alpak zamieszkujących „Przystanek Zuzanów”
- Nasze alpaki są bardzo rodzinne, szybko przywiązują się do nowych zwierząt i traktują jako własne stado. Nawet nasze psy i koty uznały za swoich przyjaciół, podczas gdy na obce drapieżniki reagują niepokojem.
- Alpaki uwielbiają dzieci, są dla nich bardzo wyrozumiałe nawet przy grupie rozbrykanych maluchów są na tyle odprężone, że potrafią się położyć obok miejsca, w którym dzieci się bawią.
- Zaobserwowaliśmy, że w nocy na straży całego stada czuwa jedna alpaka. Wybierają się rotacyjnie. Dzięki temu pozostali członkowie stada mogą spokojnie wypocząć.
- Futro alpak jest tak gęste i grube, że nawet zimą (podczas śnieżycy i/lub mrozów) niektóre zwierzęta wolą odpoczywać i spać na zewnątrz alpakarni („domu” dla alpak).
- Alpaki są bardzo czystymi zwierzętami, „załatwiają się” jednym miejscu, takiej swojej toalecie. Lubią do niej chadzać grupowo
. - Runo odmiany Suri było i jest również wykorzystywane do produkcji wysokiej jakości, naturalnych włosów dla lalek.
- Alpaki jako bardzo inteligentne zwierzęta łatwo poddają się szkoleniom, można je nauczyć wielu sztuczek.
- Alpaki są często mylone z lamami, które również pochodzą z Ameryki Południowej. Lamy są jednak większe, mają nieco inną budowę ciała oraz posiadają charakterystyczne uszy w kształcie bananów.
Podsumowanie
Nie sposób w krótkim artykule wymienić wszystkich zalet tych wspaniałych zwierząt. Ich magnetyczne spojrzenie, spokój i delikatność są wstanie rozczulić każdego, trudno się w nich nie zakochać. Są nie tylko fantastycznymi zwierzętami produkującymi najwyższej jakości runo ale też świetnymi kompanami zabaw i spotkań, terapeutami i przyjaciółmi dla człowieka.
Jeśli chcielibyście dowiedzieć się więcej o alpakach, a przede wszystkim zobaczyć je i spędzić z nimi trochę czasu zapraszamy do nas. Odwiedźcie „Przystanek Zuzanów”, gwarantujemy, że w towarzystwie naszych futrzaków oderwiecie się od problemów dnia codziennego, zażyjecie trochę ruchu na świeżym powietrzu, a Wasze ciała wyprodukują mnóstwo endorfin.
Do zobaczenia 